Thầy Nghiên

Thầy Nghiên không phải là người thầy đầu tiên, nhưng là người đầu tiên làm thầy của tôi ở trường. Ba tôi vốn là một nhà sư phạm, rồi ông đi bộ đội. Khi chuẩn bị phục viên, ông đi an dưỡng trong mấy tháng ở Nghĩa Đàn, nhưng phần lớn thời gian ông lại dành vào việc khác. Ba tôi đi học. Ông đã đều đặn đến một lớp vỡ lòng ở gần nơi an dưỡng để đi học. Ba tôi mất sớm nên không chia sẻ được với tôi là ông đã nghĩ gì sau những buổi học ấy, nhưng sau đó ông đã quyết định tự dạy cho tôi ở nhà. Ba tôi chính là người thầy đầu tiên của tôi, ở lớp vỡ lòng và lớp một.

Tôi còn nhớ buổi đầu tiên đến trường để học lớp 2. Ba đèo tôi trên chiếc xe phượng hoàng, tôi đeo một cái sắc giả da màu vàng nhạt đến trường. Trường lúc đấy là một dãy nhà vách đất và lợp tranh có mấy phòng học, mỗi bậc học chỉ có một lớp. Thầy Nghiên dạy lớp 2, cô Ngọc dạy lớp 3, cô Hà dạy lớp 4... tôi không nhớ gì về các lớp thấp hơn nữa. Thầy Nghiên cao và gầy lòng khòng, giọng nhỏ nhẹ, tôi bé nhất lớp nên được thầy khá để ý (và có lẽ cũng tại lớp có ít học sinh, lớp tôi chỉ có hơn 20 đứa, chủ yếu là trẻ con trong xóm, và chỉ có tôi là trẻ con cơ quan vào học chung).

Thầy Nghiên đón tôi vào lớp, và tôi gặp ngay vấn đề đầu tiên khi phải nhớ về lớp một với bài thơ "Lớp một ơi lớp một/Đón em vào năm trước/Nay giờ phút chia tay/ Gửi lời chào tiến bước". Lớp một của tôi có mỗi tôi thôi, em gái tôi thua tôi một tuổi nhưng lại chưa bắt đầu học, tôi chả biết nhớ về lớp một như thế nào.

Tôi nhớ thầy Nghiên nhiều vì một lần, tôi có một câu hỏi về vũ trụ. Thầy giải thích cho tôi về trái đất và hệ mặt trời, nhưng những câu hỏi kiểu truy đuổi sau đó của tôi nhưng ngoài hệ mặt trời là gì, ngoài thiên hà là gì...thì thầy trả lời tôi khá nhỏ nhẹ thầy không biết em ạ, có khi lớn lên em đọc nhiều thì sẽ biết.

Ba tôi sau đó cũng nói là ông không trả lời được câu hỏi của tôi.

Đến bây giờ hình như con người cũng chỉ có thể dùng suy đoán để trả lời những câu hỏi trẻ con đấy của tôi.

Con trai tôi cũng bắt đầu đặt những câu hỏi như thế với tôi vài năm trước.

Và thầy Nghiên là người đầu tiên dạy cho tôi biết trả lời không biết một cách nhẹ nhàng và thuyết phục, và giúp tôi biết hiểu biết là rộng lớn thế nào.

Tôi đã rất nhiều lần nhớ về thầy Nghiên khi trả lời câu tôi không biết bằng những cách khác nhau trong cuộc sống của mình. Cách trả lời, cách nói cái câu không biết đấy của thầy đã giúp tôi giành được rất nhiều thứ trong cuộc sống của mình.

Tôi học hết năm lớp 2 với thầy thì Ba tôi mất, và thầy có lẽ là người đã dạy cho tôi nhiều thứ mà Ba tôi chưa kịp dạy cho tôi. Hết năm lớp ba, thầy không làm chủ nhiệm lớp tôi nữa, rồi thầy lại xin được chuyển về dạy ở một trường cấp 1 gần nhà, tôi ít gặp thầy hơn.

Rất rất lâu rồi tôi không gặp lại thầy, cũng không nghe tin tức về thầy nữa. Trường sau đấy cũng di dời lên Cồn Cát trong phong trào toàn dân lên rú để lấy đất làm ruộng...